بهداشت روانی کودکان
گاهی اوقات شناخت بهترین راه برای دوست داشتن و تربیت فرزندان دشوار است. گاهی متوجه رفتارهایی می شوید که شما را متحیر یا دلخور می کند و یا حتی می ترساند. برای آگاهی از نحوه عملکرد تربیتی و برخورد با کودکان باید اطلاعات مفیدی در زمینه بهداشت روان بدست آورد.
سلامت یا بهداشت روان عبارت از نحوه تفکر ، احساس و عملکرد ما به منظور رویارویی با موقعیت های زندگی است.
بهداشت روان در بردارنده نوع نگاه ما به خودمان ، زندگی مان و افرادی است که آنها را می شناسیم و به آنها علاقمندیم.همچنین به تعیین اینکه چطور استرس را کنترل کنیم ، با دیگران ارتباط برقرار سازیم ، گزینه های خود را ارزیابی کنیم و انتخاب نماییم کمک می کند.سلامت روان هم مانند سلامت جسم در هر مرحله ای از زندگی حائز اهمیت است.
مشکلات بهداشت روان
تشخیص تب در مکودک توسط والدین بسیار آسان است اما شاید تشخیص مشکل روانی او به این سادگی ها نباشد. مشکلات مربوط به سلامت روان را همیشه نمی توان دید اما علائم قابل تشخیص اند.
این مشکلات را می توان تشخیص داد بدلیل اینکه متخصصین بهداشت روان با این علائم و بیماری های مربوط به آنها آشنایی دارند.
برخی از این بیماری ها عبارتند از افسردگی ، اضطراب ، مشکلات خوردن ، نقص توجه و اختلالات بیش فعالی.
متاسفانه بسیاری از جوانان مبتلا به مشکلات روحی روانی هیچ کمی دریافت نمی کنند.کودکان و نوجوانان زیادی هستند که از دوره های استرس هیجانی رنج می برند که با درمان کوتاه مدت رو به بهبود می گذارند اما آن مشکلات الزاما منجر به آنچه تحت عنوان مشکلات بهداشت روان نام دارند ، نمی شوند. اندوه ناشی از ازدست دادن یک عزیز مثالی در این مورد است.
بهداشت روانی یک کودک هیچ ارتباطی با بهره هوشی او ندارد. کودکان با یا بدون مشکلات بداشت روانی IQ متفاوتی دارند.آموزش خاص یکی از سرویس های حمایتی است که مدارس برای کمک به رویارویی با نیاز های منحصر به فرد کودکان و نوجوانانی که انواع مختلفی از مشکلات بهداشت روان را دارند ، فراهم می کنند.نه هر فردی که تحت آموزش خاص قرار دارد مشکل سلامت روان دارد و نه اینکه هر کودک و نوجوان دارای یک مشکلا سلامت روان از آموزش ویژه برخوردار است.
اختلالات هیجانی جدی
عبارت اختلالات هیجانی جدی برای کودکان و نوجوانان به مشکلات سلامت روان اشاره م یکند که بشدت زندگی روزانه و عملکرد آنها را در خانه ، مدرسه و یا در اجتماع مختل می کند.
بدون کمک ، چنین مشکلاتی ممکن است منجر به افت تحصیلی ، روی آوری به مواد مخدر و الکل ، ناسازگاری در خانواده ، یا حتی خود کشی شود.
عوامل
ما همه علل مشکلات سلامت روان در جوانان را نمی شناسیم. اما می دانیم که هم محیط و هم ساختار بیولوژِیک فرد دراین امر دخالت دارد.از جمله علل بیولوژیک می توان به ژنتیک ، عدم تعادلات شیمیایی و صدمه به سیستم اعصاب مرکزی اشاره کرد. این عوامل در علم پزشکی تحت عنوان اختلالات نوروبیولوژیک نامیده می شوند.
بسیاری از عوامل محیطی می توانند کودکان را در معرض خطر قرار دهند. برای مثال کودکانی که با خشونت ، سوء استفاده ، مسامحه ، یا مرگ عزیزان ، طلاق و یا روابط از هم گسیخته مواجه می شوند ، بیشتر در معرض مشکلات سلامت روان قرار دارند.سایر ریسک فاکتورها شامل طرد شدن بعلت نژاد ، جنسیت ، مذهب یا فقر است.
پرورش سلامت روان در کودکان
شما بعنوان والدین ، مسئول سلامت جسمی و روحی فرزندتان هستید. هرگز یک راه مشخص شده و ثابت برای تربیت فرزنان وجود ندارد.شیوهای تربیتی متفاوتند اما همه کسانی که مراقب فرزند شما هستند باید انتظارات فرزند شما را دریابند.کتابهای خوبی در این زمینه وجود دارد که می توانید از آنها برای بهبود تربیت فرزنادنتان استفاده کنید.
اهمیت توجه به بهداشت روانی کودکان
در اینجا به برخی از راهکار های کلی در زمینه تعلیم و تربیت اشاره شده است :
- سعی کنید در کنار رسیدگی و تامین تغذیه مناسب ، ایمن سازی بدن ، و فراهم کردن امکانات ورزشی و غیره ، محیط امن و سالم خانوادگی و اجتماعی را برای فرزندتان فراهم کنید.
- از مراحل رشد کودک آگاهی پیدا کنید تا بیش از حد و یا کمتر از حد لازم از او انتظار نداشته باشید.
- این نکته بسایر حائز اهمیت است که فرزند تان راتشویق کنید احساسات خود را ظاهر کند.اجازه دهید بداند که همه افراد ، درد ، ترس ، خشم و اضطراب را تجربه می کنند. به او کمک کنید عصبانیت خود را بگونه ای مثبت ظاهر کند بدون آنکه متوسل به خشونت شود.
- احترام و اعتماد متقابل را ایجاد کنید. صدای خود را برای او بلند نکنید حتی زمانی که با او توافق ندارید. راههای ارتباطی را باز نگه دارید.
- به حرفهای فرزنداتان خوب گوش دهید. از کلمات و اصطلاحاتی استفاده کنید که برای او قابل فهم باشد.او را به سوال کردن ترغیب نمایید. کاری کنید با شما راحت باشد و مایه دلگرمی اش باشید. تمایل خود را برای صحبت در باره هر موضوعی با او ، نشان دهید.
- به مهارت های خود تان برای حل وکنار آمدن با مشکلات رجوع کنید. آیا شما مثال خوبی در این مورد هستید؟ اگر احساسات و عملکرد فرزندتان مایه دستپاپچگی شما شده یا قادر به کنترل خشم و ناامیدی خودتان نیستید ، کمک بجویید.
- مشوق او در زمینه رشد استعدادهایش باشید و به او کمک کنید محدودیت های موجود را بپذیرد. براساس توانای ها و علائقش ، در تعیین اهداف یاریش کنید.
- موفقیت هایش را جشن بگیرید.
- توانائی های او را با توانمندی های سایر کودکان مقایسه نکنید.
- منحصر بفرد بودن او را بستایید.
- از اینکه وقت خود را صرف او کنید دریغ ننمایید.
- استقلال و خود ارزشی را در او پرورش دهید.
- در رویارویی با فراز و نشیب های زندگی ا و را یاری کنید.
- نشان دهید که به توانایی های در کنترل اوضاع بهنگام مشکلات ، او اعتماد دارید.
- اصول تربیتی را بطور مفید ، دائم و مناسب بکار بندید. (بدانید که تربیت کردن به معنای تنبیه نیست).
- کودکان با یکدیگر متفاوتند.سعی کنید بفهمید چه روشی برای کودک شما مناسب است. بدون توجه به خواست های فرزندتان از رفتار های تربیتی دیگران تقلید نکنید.
- برای کارهای مثبتی که انجام می دهد تایید تان را ابراز کنید.
- به او کمک کنید از اشتباهاتش درس بگیرد.
- بدون قید و شرط او را دوست بدارید و محبت کنید.
- ارزش عذرخواهی برای اشتباه مرتکب شده ، همکاری ، صبر ، بخشش و احترام به دیگران را به او بیاموزید.
- انتظار نداشته باشید بی نقص عمل کنید ، تربیت فرزند ، کار دشواری است.بهداشت روانی همه کودکان حائز اهمیت است.
بسیار ی از کودکان دچار مشکلات سلامت روان هستند.
این مشکلات واقعی و دردناکند و ممکن است شدید باشند. با این حال مشکلات فوق قابل تشخیص و درمانند.
توجه خانواده ها و عملکرد اجتماع به همراه هم می تواند به رفع این مشکلات کمک کند.
بازی های مناسب کودکان
۸ مزیت که رقص برای بچه ها دارد
۸ مزیت که رقص برای بچه ها دارد:
یک سوالی همیشه در سر اکثر والدین است و پیدا کردن جواب برای انها دشوار است.انها می خواهند بدانند که چگونه می توانند به تخلیه این همه انرژی که در فرزند خود می بینند، کمک کنند. کمی پیش تر آنها را به کلاس های ورزشی گروهی می فرستادند که بعدا بر اساس یک سری تحقیقات نشان داده شد که برای بچه های ٢ تا ۵ سال این نوع ورزش های گروهی مناسب نیست. به همین خاطر امروزه کلاس های رقص می توانند جایگزین بسیار خوبی باشند.
شرکت در کلاس رقص برای بچه ها در هر سنی مفید و موثر است.
کلاس رقص برای بچه ها از چندین جنبه مفید است که من چند تا از آنها را برای شما توضیح می دهم.
۱٫سطح سلامت فیزیکی را بالا میبرد
رقص از فعالیت بالای بدنی بر خوردار است و بچه هایی که کلاس رقص می روند بعد از مدتی می توانیم بالا رفتن سطح سلامت فیزیک انها را به طور کلی مشاهده کنیم. بر اساس تحقیقاتی که در pro Dance Center انجام شده، رقصیدن به طور منظم برای مدتی انعطاف، قدرت، دامنه حرکت و سیستم ایمنی و استقامت بچه ها را افزایش می دهد. حرکات پشت هم که در رقص وجود دارد ماهیچه های بدن انها را قوی می کند، حالت نادرست بدن و طرز نادرست ایستادن را در انها اصلاح میکند. به علاوه هماهنگی و تعادل بدن را در آنها افزایش می دهد و سیستم گردش خون آنها را در سراسر بدن تنظیم می کند. رقصیدن بیشتر نوعی تمرینات هوازی هست. برای بچه هایی که اضافه وزن دارند بسیار مفید است و به آنها کمک می کند تا کاهش اضافه وزن داشته باشند و عادات خوردن آنها تغییر پیدا کند و به سطح سلامت تری برسد.
٢.توسعه روابط اجتماعی بچه ها
رقص علاوه بر اینکه فعالیتی فیزیکی است یکی از فعالیت های اجتماعی مهم است. در مجله family talk آمده است که یاد گرفتن رقص می تواند به اجتماعی تر شدن بچه ها و ارتقاء مهارت های ارتباطی آنها کمک کند. آنها یاد می گیرند به عنوان تیم چگونه با هم کار کنند و قسمتی از گروه باشند؛ میزان حس اعتمادشان و همکاری در آنها بالا می رودو می توانند دوست پیدا کنند.
اگر فرزند شما خجالتی است، با ثبت نام کردن او در یک کلاس رقص کمک زیادی به او می کند تا بیشتر بتواند با هم سن و سال های خودش ارتباط بگیرد و میزان اضطرابش از شرایط و آدم های جدید کاهش پیدا کند.
به علاوه رقص ترس بچه ها از اجرا و رقصیدن جلوی دیگران را کاهش می دهد.
٣.کمک به ارتقاء سطح در زمینه تحصیلات
بچه ای که برای مدت زیادی می رقصد و به صورت حرفه ای آن را یاد می گیرد، تمرین، تمرکز و انضباط داشته است. این سه مورد کیفیت هایی هستند که در همه جای زندگی به کار بچه ها می آید و برایشان موثر است. در مجله family talk نوشته شده که رقص خلاقیت بچه ها را شکوفا می کند و در آن تخمین زدند بچه هایی که از زمینه رقص بر خوردارند در کل نمرات بالاتری دارند و در ریاضی و علوم از سطح بالاتری نسبت به بچه های دیگر برخوردار هستند.
۴. افزایش عزت نفس بچه ها
وقتی بچه ها حرکات و حالات مورد نیاز رو در تمرینات رقص خود انجام می دهند کم کم بدن انها به حالتی خوش فرم تر از قبل تغییر شکل می دهد و انها حس بهتری به بدن خود دارند و به همین علت عزت نفس و اعتماد به نفس انها افزایش پیدا نی کند. بر اساس Edudance گفته می شود بچه ها با رقصیدن رفتار بهتری پیدا می کنند می توانند خیلی بهتر خود را ابراز کنند. رقص از این جنبه برای بچه هایی که از نظر ذهنی یا جسمی از مشکلی رنج می برند یا یک مشکل احساسی دارند، بسیار مفید و درمانگر است.
۵.یادگیری بیشتر مسائل از طریق حرکت
بچه ها از طریق حرکت هر چیزی را که با آنها یاد بدهیم بیشتر به خاطر می سپارند و لمس می کنند. مثلا اگر بخواهیم پشتکار یا محکم بودن در زندگی را به آنها یاد بدهیم اگر ١٠ بار برایشان صحبت کنیم انقدری این مفهوم را درک نمی کنند که از طریق یک بار حرکت می توانند درک کنند.
ما در کلاس هایمان بازی های حرکتی را برای اموزش مسائل زندگی به آنها طراحی کرده ایم
۶. حفظ استعداد بچه ها
بچه ها با کوهی از استعداد به دنیا می آیند اما در اکثر مواقع انها را نمی توانند تمام و کمال نشان بدهند و حتی گاهی اوقات انقدر سرکوب می شوند که دیگر هیچ کدام از استعدادهایشان را نمی توانند نشان بدهند. با رقصیدن درست آنها می توانند حس های واقعی خود را نشان بدهند و با این کار از سرکوب انها جلوگیری شده و استعداد هایشان نه نتها شکوفا می شود بلکه با تمرینات مداوم رقص همیشه با انها باقی می ماند.
پیکاسو: همه بچه ها هنرمند به دنیا می آیند اما مشکل اینجاست که با بزرگ شدن هنرمند بودن در آنها نمی ماند.
٧. با رقص می توان محدودیت ها را کنار زد
کسی که می رقصد صرفا حرکت و تکنیک یاد نمی گیرد بلکه او با خالی کردن ذهن خود و توجه به بدن خود محدودیت ها را کنار میزند. اینکه ما نمی توانیم حرکاتی را انجام بدهیم رابطه مستقیمی با ذهن ما دارد و در واقع این ذهن ماست مه این محدودیت را برای ما پدید اورده است و با کار کردن روی آن می توانیم آن حرکت را انجام بدهیم و یکی از قفل های ذهنمان را باز کنیم.
ما این تمرینات را در کلاس هایمان انجام نی دهیم.
٨.فراگیری مهارت گوش دادن به بدن خود
مهمترین دستاوردی که کلاس رقص برای بچه ها دارد این است که انها یاد نی گیرند چطور به بدن خود گوش کنند و حس های خود را ابراز کنند.آنها با یاد گرفتن این مهارت تا اخر عمر به خود خدمت بزرگی کرده اند زیرا وقتی ما بتوانیم به بدن خود گوش بسپاریم و خود را ابراز کنیم دیگر حسی در ما سرکوب نمی شود و سرکوب نشدن حس ها در ما یعنی سلامتی. سلامت ذهن ، جسم و جان ما در گرو گوش دادن به خود و ابراز آنهاست
هوش کودکان با این غذاها زیاد می شود !
هوش کودکان با این غذاها زیاد می شود !
مجموعه: تغذیه کودک
این مواد غذایی برای بهبود عملکرد مغز کودک لازم هستند.یک رژیم غذایی سالم و متعادل نه تنها برای بدن کودکان مفید است بلکه برای مغز هم سودمند است. مصرف مواد غذایی درست می تواند به بهبود عملکرد مغز، حافظه و تمرکز کمک کند. درست مانند بدن، مغز هم مواد مغذی را از غذاهایی که می خوریم جذب می کند. در ادامه با 10 غذای بسیار مفید که می تواند قدرت مغز کودکان را افزایش دهد، آشنا خواهید شد.
1.ماهی سالمون :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
ماهی سالمون کم کالری بوده و مقدار چربی‌های اشباع شده در آن ناچیز است ولی سرشار از پروتئین و اسیدهای چرب ضروری امگا 3 است. امگا 3ها چربی‌های مفید و سالمی هستند که بدن قادر به تولید آن نیست.
ماهی های چرب مانند ماهی سالمون منبع غنی اسیدهای چرب امگا3 هستند که برای رشد و عملکرد مغز ضروری هستند. مصرف میزان کافی این اسیدهای چرب می تواند به بهبود مهارت های ذهنی کودک کمک کنید.
2.تخم مرغ :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
تخم مرغ ماده بسیار مفیدی در جهت تقویت حافظه است؛ به ویژه اینکه مادران باردار هنگام بارداری و زمانی که جنینی را در رحم دارند، تخم مرغ مصرف کنند در هوش فرزندشان بسیار موثر است.
تخم مرغ منبع عالی پروتئین است. زرده تخم مرغ حاوی کولین است که یک ماده مغذی مهم برای رشد حافظه است.
3- اسفناج :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
اسفناج به دلیل برخورداری از بافت‌های گیاهی از بروز بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری میکند. تحقیقات نشان میدهد زنانی که از اسفناج و سبزی‌های سبز دیگر استفاده می‌کنند، پیر شدن سلول‌هایشان را به تأخیر می‌اندازند. اسفناج به دلیل آنزیم‌های موجود در برگ‌هایش، سیناپس بین سلول‌ها را تسهیل می‌بخشد و هوش را تقویت میکند. اسفناج از ماده دارویی به نام فولیک اسید برخوردار است که در جهت تقویت حافظه موثر است. اسفناج همچنین برای مبتلایان به عارضه قلبی بسیار مفید است. اسفناج حاوی مواد آنتی اکسیدان نیز است.
4.کره بادام زمینی :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
کره بادام زمینی از مواد غذایی مورد علاقه کودکان است و چون حاوی ویتامین ای - نوعی آنتی اکسیدان که از غشای سلول های عصبی محافظت می کند - نیز هست، برای مغز بسیار مفید است. علاوه بر این کره بادام زمینی حاوی تیامین است که برای مغز مفید است و گلوکز که انرژی مورد نیاز کودک را تامین می کند.
5. غلات سبوس دار :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
غلاتی مانند سویا، لوبیا، نخود فرنگی و عدس از روغن بسیار مفیدی برخوردارند که در جهت تقویت حافظه لازم است.
غلات سبوس دار مانند نان تولید گلوکز می کنند که یک منبع انرژی است که مغز به آن نیازمند است. غلات سبوس دار حاوی ویتامین ب هم هستند که برای سیستم عصبی مفید است.
6. انبه :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
این میوه ماده دیگری است که در تقویت حافظه بسیار مفید است. با این که این میوه چرب است و دارای بافت‌های چربی است اما باعث میشود که گردش خون تسریع یابد. هنگامی که گردش خون سریع‌تر شود باعث میشود خون بیشتری به مغز برسد و همچنین این میوه در حافظه نیز موثر است.
7.انواع توت ها :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
توت ها می توانند به بهبود حافظه کمک کنند، توت ها حاوی ویتامین ث و آنتی اکسیدان های دیگر هستند. دانه های درون توت ها حاوی چربی ها امگا3 هستند که به عملکرد مغز کمک می کنند.
8.لوبیا :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
لوبیا برای مغز کودکان بسیار مفید است چون دارای انرژی ناشی از کربوهیدرات، پروتئین، فیبر و ویتامین و مواد معدنی هستند. لوبیا سطح انرژی را بالا نگه می دارد. لوبیا قرمز و لوبیا چیتی در مقایسه با سایر انواع لوبیا حاوی مقدار بیشتری از اسیدهای چرب امگا3 هستند که برای رشد و عملکرد مغز بسیار مفید و سودمند است.
9.سبزیجات رنگی :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
سبزیجاتی که رنگی هستند منبع آنتی اکسیدان هستند که سلول های مغزی را سالم نگه می دارند. بعضی از سبزیجات که باید حتما در رژیم غذایی کودک وجود داشته باشند شامل گوجه فرنگی، کدو تنبل، هویج و اسفناج است.
10.روغن زیتون:
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
محققان معتقدند، غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و روغن زیتون حافظه را تقویت میکند.
11. ماست و شیر :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
آیا می‌دانید یک پیاله ماست دارای امگا 3 و دی اچ ای است. امگا 3 و دی اچ ای مواد بسیار مفیدی در جهت تقویت حافظه است. اگر فرزندتان در زمان رشدش هر روز ماست مصرف کند، تأثیر بسیاری بر روی رشد او دارد.
انواع ویتامین ب برای رشد بافت های مغزی، انتقال دهنده های عصبی و آنزیم ها است و محصولات لبنی منبع خوبی برای این مواد غذایی هستند. شیر یا ماست کم چرب منبع غنی پروتئین و کربوهیدرات برای مغز هستند. لبنیات هم چنین منبع سرشار ویتامین د هستند که کودکان و نوجوانان در مقایسه با بزرگسالان به مقدار بیشتر از آن نیاز دارند. پنیرهای کم چرب هم حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند.
12- شکلات :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
شکلات نیز یکی دیگر از موادی است که باعث تقویت حافظه میشود. البته بهتر است شکلات‌هایی را مصرف کنید که یا تلخ هستند و یا حاوی شیر باشند.
13.گوشت قرمز :
هوش کودکان,افزایش هوش کودکان,غذاهای مفید برای هوش کودکان
گوشت قرمز منبع غنی آهن است که به حفظ انرژی و تمرکز در مدرسه کمک می کند. علاوه بر این گوشت قرمز منبع خوب زینک است که به نگهداری و حفظ خاطرات کمک می کند. اگر کودک گوشت می خورد، می توانید لوبیا یا سویا را جایگزین کنید. لوبیا حاوی نوعی از آهن است که به آن "نانهم" گفته می شود و برای جذب آن به ویتامین ث نیاز است، بنابراین باید به همراه سبزیجات یا میوه های حاوی ویتامین ث مصرف شود.
آموزش توالت رفتن
آموزش توالت رفتن
الف. تعریف:
آموزش توالت رفتن (Toilet training) یعنی تعلیم کودک در زمانی که پیغام های ادرار کردن و حرکت روده را درک کرده و از لگن کودک یا توالت در زمان مناسب استفاده نماید. زمانی آموزش توالت رفتن شروع میشود که کودک آماده باشد. در صورتی که آموزش قبل از آمادگی کودک شروع شود، این مسأله منجر به مبارزه بین والدین و کودک میشود، و مدت لازم برای آموزش کودک افزایش می یابد. توانایی کنترل عضلات مثانه و روده با رشد و تکامل مناسب کودک، حاصل میگردد. در کودک زیر 12 ماه، هیچ کنترلی بر حرکات مثانه و روده وجود ندارد. در سنین 12 تا 18 ماهگی، کنترل بسیار کمی پدید می آید. اکثر کودکان تا سن 24 الی30 ماهگی قادر به بدست آوردن کنترل مثانه و روده نمیباشند. سن متوسط "آموزش توالت رفتن" 27 ماهگی است. پسرها "آموزش توالت رفتن" را در مقایسه با دخترها دیرتر شروع و پایان میدهند. 15% کودکان در سن 3 سالگی و 4% آنها در سن 4 سالگی هنوز یادگیری کامل ندارند. همیشه باید به خاطر داشته باشید با این آموزش ها کودک به طور ناگهانی یاد نمی گیرد که خودش را خیس نکند و این کار احتیاج به زمان دارد. روند آموزش 3 تا 6 ماه طول میکشد.
آموزش توالت یک نقطه عطف در تکامل کودک است. یادگیری زمانی روی میدهد که توانایی‌های جدید فیزیکی، کلامی و اعتماد به نفس به سرعت در حال پیشرفت است.
درحین "آموزش توالت رفتن" باید کلمات و روشهای آموزشی در والدین، مادر بزرگها و پرستار کودک یکسان باشد تا کودک گیج نشود.
ب. چه زمانی کودک آماده آموزش است؟
یافته های فیزیکی زیر نمایانگر آنند که کودک آمادگی "آموزش توالت رفتن" را داراست. کودک شما باید قادر باشد؛
• به خوبی راه رود تا لگن را پیدا کند
• به شما بگوید نیاز به توالت دارد
• عضلات لازم برای رفتن به توالت را کنترل نماید
هیچگاه تحت تأثیر سایر افراد ( دوست، همکار، فامیل،.. )؛ آموزش را شروع نفرمایید؛ صرفأ به نشانه های کودک خود توجه نمایید. علایمی که نشان میدهد کودک ممکن است آماده "آموزش توالت رفتن" باشد شامل موارد ذیل است؛
• از شما بخواهد پوشکش را عوض کنید یا به شما بگوید در حال دفع مدفوع یا ادرار کردن است
• کودک درک کلامی در رابطه با روند ادرار کردن دارد
• قادر به دنبال کردن دستورات ساده است، نظیر کتاب را بیاور، به اتاق برو
• اگر کودک قبل از ادرار یا مدفوع کردن، در حالیکه پوشک دارد، شما را آگاه سازد؛ وی آماده "آموزش توالت رفتن" است
• از کثیف یا خیس بودن پوشک احساس ناراحتی نماید
• از کپی برداری رفتار والدین و کودکان بزرگتر لذت ببرد
• قادر به نشستن و بلند شدن از لگن است
• قادر به درک اشیاء پیرامون خود در محیط منزل باشد
• قادر است با حداقل کمک زیر شلواری خود را در بیاورد و بپوشد
• شما را هنگام توالت رفتن دنبال نماید و کنجکاو است که چگونه از توالت استفاده میشود
• دفع مدفوع منظم، نرم و شکل یافته دارد
• میخواهد توالت رود تا والدین او را تشویق نمایند
• کم کم نسبت به پوشک بی علاقه شده و تمایل دارد آن را در زمانی که خیس یا کثیف است باز کند
• حداقل پوشک را تا 2 ساعت پس از تعویض خشک نگاه دارد، این نشان میدهد ظرفیت مثانه افزایش یافته است
نیازی نیست که برای شروع تمام خصوصیات فوق وجود داشته باشد. روند کلی تکاملی کودک به شما میگوید که کی شروع کنید.
ج. چگونه شروع کنید؟
زمانی که شما تصمیم به "آموزش توالت رفتن" میگیرید، میباید از توالت یا لگن کودک استفاده نمایید. مزیت لگن کودک نسبت به توالت آنست که متحرک بوده، کودک با آن آشناتر است. سعی کنید درک نمایید کودک با کدام یک راحت تر است. بهتر است قبل از شروع، با کودک یک کتاب در رابطه با"آموزش توالت رفتن" بخوانید. آموزش باید به صورت پیوسته و منظم باشد تا کودک سردرگم نشود. شروع در فصل تابستان به علت تعویض راحت لباس آسانتر است. روزی را برای شروع انتخاب کنید، که کار دیگری نداشته باشید و در منزل هستید. محیط دستشویی را برای کوچولو‌ها جذاب کنید.
برای "آموزش توالت رفتن" با اقدامات زیر شروع نمایید؛
- اگر کودک خواهر یا برادر بزرگتر دارد، او را به دنبال استفاده از توالت در جلوی کودک تشویق کنید.
- اگر کودک همکاری نمیکند، صبر کنید تا کودک مجددأ تمایل به امتحان کردن آن داشته باشد.
- نگران به تعویق افتادن فراگیری این رفتار نباشید. کودک این مهارت را نیز مانند دیگر رفتارها می‌آموزد.
- اگرچه در حال آموزش به کودک هستید، اما شبها از پوشک استفاده کنید تا کودک بدون احساس ترس، استرس و ناامنی بخوابد.
- او را با همسالانش مقایسه نکنید. کودکان این سن هم مقایسه را می‌فهمند و برای مبارزه با این مسأله به‌طور ناخودآگاه لجبازی می‌کنند.
- بهتر از لگن مخصوص کودک درکف اتاق استفاده نمایید تا کودک را در توالت جهت آموزش قرار دهید، زیرا برای کودک ایمن تر است و بعلاوه پای کودک به زمین میرسد. در صورتی که تمایل به استفاده از توالت دارید باید زیر پای کودک زیرپایی قرار دهید.
شکل 1. لگن مخصوص کودک.
بهتر است هنگام خرید کودک را با خود ببرید تا نظر بدهد؛ در این صورت به لگن علاقه‌مند میشود و از آن بیشتر استفاده میکند. لگن بهتر است زیبا و خوش آب و رنگ باشد.
برخی کودکان از صدای بلند سیفون می‌ترسند. پس اجازه دهید خودش سیفون را بکشد و این کار را به نوعی بازی تبدیل کنید تا ترسش بریزد.
باید به کودک اجازه دهید با لگن مخصوص بازی کند، در ابتدا با لباس سپس بدون پوشک روی آن بنشیند، به این ترتیب کودک به لگن عادت میکند.
کودک بیش از 5 دقیقه روی لگن ننشیند؛ زیرا در این حالت برای وی جنبه تنبیه خواهد داشت. گاهی پس از پوشک کردن کودک مجدد مدفوع دفع میکند. در این حالت نباید کودک را تنبیه یا سرزنش نمایید.
کودک می باید هر زمان خواست از روی لگن بلند شود. نباید به زور او را روی لگن نگاه دارید.
در زمانی که کودک روی لگن نشسته به وی اسباب بازی دهید.
کودکان اغلب کنترل مدفوع را قبل از ادرار یاد میگیرند.
اگر کودک شما زمان مشخصی جهت دفع مدفوع دارد ( مثلأ پس از غذا )، شما میتوانید کودک خود را در آن زمان از روز بر روی لگن بگذارید. اگر کودک در زمان دفع مدفوع رفتار خاصی دارد ( ساکت میشود، به گوشه ای میرود )، شما میتوانید در آن زمان سعی نمایید کودک را بر روی لگن قرار دهید.
اگر کودک شما میخواهد روی لگن بنشیند، در این حالت شما در کنار او نشسته، با او حرف بزنید یا برایش کتاب بخوانید.
بهتر است از کلمات خاصی برای "آموزش توالت رفتن" استفاده کنید که جنبه کودکانه داشته باشد؛ و به کودک یاد دهید در زمانی که نیاز به توالت دارد از این کلمات استفاده نماید. کلمات تحقیر کننده نظیر " کثیف" یا "بو گندو" را در رابطه با "آموزش توالت رفتن" بکار نبرید.
اگر قبل از ادرار کردن یا دفع مدفوع از لگن بلند شد، آرام باشید و غرولند نکنید. بار دیگر سعی کنید. اگر کودک مؤفق به استفاده از لگن شد، حسابی تشویقش کنید ( کف بزنید، در آغوشش بگیرید، بخندید).
گاهی کودک دوست دارد به عروسکش آموزش توالت رفتن دهد. برایش عروسک تهیه نمایید و اجازه دهید تا از این کار لذت ببرد.
اگر کودک در طول روز نیاز به توالت رفتن دارد، به او بگویید چند لحظه صبر کرده و سپس به توالت برود. این کار موجب تمرین کنترل ادرار در کودک و بهبود ظرفیت مثانه میگردد.
توالت رفتن را جزء برنامه روزانه کودک قرار دهید.
یبوست "آموزش توالت رفتن" را مشکلتر میسازد. بنابراین جهت پیشگیری از آن به کودک فیبر غذایی و مایعات فراوان دهید. برای کودکانی که از آشامیدن خودداری می‌کنند مصرف غذاهایی مانند سوپ مفید خواهد بود.
به کودک شستشوی دست را آموزش دهید.
د. چه اقداماتی پس از شروع آموزش انجام دهید؟
به دنبال شروع استفاده از لگن، کودک را به صورت منظم به توالت ببرید.
شما ممکن است بخواهید از زیر شلواری آموزشی استفاده نمایید. پوشیدن زیر شلواری علامت بزرگ شدن کودک است. استفاده از پوشک به دنبال شروع آموزش برای کودک ممکن است جنبه گیج کننده داشته باشد.
چنانچه کودک شما زیر شلواری آموزشی خود را بطور تصادفی کثیف کرد، آرام باشید و او را تهدید نکنید؛ بالعکس رفتار حمایتی داشته باشید و بگویید " خیلی خوب عزیزم، مسأله ای نیست".
برای هر قدم او را تشویق کنید یا به او جایزه دهید و این کار را ادامه دهید (برای درآوردن زیر شلواری، نشستن روی لگن و استفاده از لگن ). چنانچه والدین نشان دهند که از کودک به خاطر استفاده از لگن راضی هستند، کودک برای استفاده بعدی تمایل بیشتری خواهد داشت.
کودک را به دلیل آنکه کارهایش را به تنهایی انجام میدهد تشویق کنید. این عمل موجب مستقل شدن کودک میشود.
با بزرگتر شدن کودک، او یاد میگیرد پس از هر بار توالت رفتن خود را پاک کند و دستانش را بشوید. به دخترها آموزش دهید از جلو به عقب خود را پاک نمایند تا میکروبهای روده به ناحیه ادراری آورده نشود.
به یاد داشته باشید کودکان متفاوتند و هر یک روش خود را در "آموزش توالت رفتن" دارند. اگر دیدید آموزش به خوبی پیش نمیرود، آن را به مدت چند هفته به تعویق انداخته، مجددأ کودک را پوشک کنید. در کل آرام باشید و در "آموزش توالت رفتن" عجله نکنید. بدانید "آموزش توالت رفتن" مسابقه یا امتحان نیست.
از استحمام کودک بلافاصله بعد از هر بارخیس و یا کثیف شدن او خودداری کنید زیرا برخی از کودکان یاد می گیرند که حمام کردن درست بعد از این عمل خواهد بود.
اکثر کودکان تا سن 3 یا 4 سالگی کنترل مدفوع و نیز ادرار در طول روز را دارا میباشند. در صورت کثیف کردن با مدفوع یا خیس کردن در طول روز با پزشک کودک خود مشورت کنید.
کنترل کامل شبانه در سن 4 یا 5 سالگی پدید می آید. چنانچه کودک شما پس از سن 5 سالگی همچنان شب ادراری دارد، با پزشک کودک خود مشورت کنید.
حتی زمانی که کودک شما "آموزش توالت رفتن" دیده است، ممکن است گاهی به صورت طبیعی تصادفأ کثیف یا خیس کند (زمانی که هیجان زده است یا به شدت مشغول بازی است ) یا به علت بیماری یا شرایط احساسی دچار وقفه شود. مثالهای شرایط احساسی شامل جابجایی به منزل جدید، تغییر مکان خواب کودک مثل انتقال او از اتاق خواب والدین به اتاق خواب شخصی، بیماری یا مرگ در خانواده وتولد نوزاد جدید است. در واقع زمانی که شما منتظر یک رخداد به زودی هستید، برای "آموزش توالت رفتن" مناسب نبوده و بهتر است آن را به وقت آرام دیگری موکول نمایید.
از کودک بخواهید قبل از رفتن به رختخواب ادرار کند و در زمان خواب از آشامیدن زیاد پرهیز نماید.
شکل 2. آموزش توالت رفتن باید همراه با تفریح باشد.
از کودک خود در حین گردش و بازی طولانی بپرسید آیا تمایل به توالت رفتن دارد؟
ه.مشکلات مزاجی:
مشکلات مرتبط با توالت رفتن است شامل موارد ذیل است؛
خون در ادرار یا مدفوع،
درد در زمان توالت رفتن،
دفع مدفوع بسیار سخت باشد،
مدفوع خیلی آبکی،
افزایش یا کاهش بارز دفعات ادرار یا مدفوع.
و. آموزش توالت رفتن شبانه:
تصور نکنید چون کودک در طول روز قادر به کنترل ادرار خود است، شب ها نیز نباید جای خود را خیس کند. معمولأ کودک در ابتدا توالت رفتن روزانه را قبل از خیس نکردن شبانه فرا میگیرد. اکثر کودکان تا سن 5 سالگی هنگام خواب جای خود را خیس می کنند. ده درصد کودکان هنوز در سنین مدرسه ابتدایی چنین خصوصیتی دارند.
زمانی که شما میخواهید در رابطه با پوشک کودک خود تصمیم بگیرید، به نکات زیر توجه فرمایید:
• اگر کودک هر روز با پوشک خیس بیدار میشود، آماده گرفتن از پوشک شبانه نیست. اگر کودک را در این حالت شب پوشک نکنید، تخت او در صبح خیس خواهد بود.
• چنانچه پوشک کودک معمولأ صبح ها خشک است، یا درست قبل از بلند شدن خیس شود ( پوشک خیس و ادرار گرم )؛ ممکن است آماده گرفتن از پوشک شبانه باشد.
• چنانچه کودک شب ها سعی میکند به توالت رود یا از شما کمک بگیرد، شما میتوانید "آموزش توالت رفتن شبانه" را شروع کنید.
ز. آمادگی برای "آموزش توالت رفتن شبانه":
- پیشنهادات شامل موارد ذیل است:
- یقین داشته باشید که کودک شما قادر است از رختخواب خود برخاسته و لباس خواب خود را به راحتی درآورد.
- درباره توالت رفتن شبانه با کودک خود صحبت نمایید. آیا شب ها به کمک شما احتیاج دارد یا خیر؟
- بر روی تشک محافظ ضد آب قرار دهید.
- یقین داشته باشید که کودک شما شب ها توالت را به راحتی پیدا میکند.
ح. پیشنهادهایی برای "آموزش توالت رفتن شبانه":
- توالت رفتن را بخشی از اعمال روتین موقع خواب کودک خود قرار دهید.
- گاهی به کودک خود یادآوری نمایید در صورتی که شب نیاز به توالت دارد برخیزد.
- اگر کودک شما به هر دلیلی شب بیدار شد، از او بپرسید آیا قبل برگشتن به رختخواب نیاز به توالت رفتن دارد یا خیر.
- بر کودک خود فشار نیاورید.
- اگر کودک شما صبح خشک بود به او جایزه مختصری دهید؛ اما اگر خیس کرده بود، دلواپس نشوید.
- به خاطر خیس کردن نا امید و بر کودک خود خشمگین نشوید.
- کودک تعمدأ جای خود را برای دلخور کردن شما خیس نمیکند. کودک خود را برای خیس کردن تنبیه نکنید.
ط. نکاتی که در"آموزش توالت رفتن شبانه" باید از آنها اجتناب کرد:
- او را مسخره، تحقیر و سرزنش نکنید. کنترل ادرار شبانه یک روند تکاملی است. کلیه تلاش های او را هرچند کوچک تشویق نمایید.
- کودک خود را با نگاه داشتن در جای خیس یا اجبار به شستن ملحفه کثیف تنبیه نکنید. اگر کودک شما مضطرب باشد، کمتر احتمال دارد شب جای خود را خیس نکند.
- شبها کودک خود را از مایعات محروم نکنید. سعی کنید در طول روز مایعات فراوانی مصرف نماید تا شبها تشنه نباشد.